Նապաստակներ (լատ.՝ Leporidae), նապաստականմանների կարգի կաթնասունների ընտանիք։ ՀՀհանդիպում է 1 տեսակ ՝ գորշ կամ եվրոպական նապաստակ։ Տարածված է բոլոր գոտիների դաշտերում, թփուտներում և այլուր։

Նապաստակների ընտանիքին դասվում են ճագարները և վայրի նապաստակները՝ 60-ական տեսակ։ Հանդիպում են աշխարհի բոլոր մասերում։ Փոքր և թեթև մարմին ունեցող և փափուկ մորթով ծածկված այս կենդանիները իրենց արագ վազքի շնորհիվ կարողանում են փրկվել գիշատիչներից։ Սնվում են բուսական սննդով։

Նկարագիր[խմբագրել]

Նապաստակները փոքր կենդանիներ են, որոնք ադապտացվել են արագ վազքին։ Ունեն երկար ետևի ոտքեր (չորս մատ) և առջևի համեմատաբար կարճ ոտքեր (հինգ մատ)։ Թաթերի գետնին հարվող հատվածը կոշտ է, որը և նրանց թույլ է տալիս արագ վազել։ Ունեն ամուր ճանկեր։ Պոչը շատ կարճ և կլոր է։ Նապաստակները ունեն երկար և լայն բացված ականջներ և շատ սուր լսողություն։ Աչքերը մեծ են և գտնվում են գլխի երկու կողմերում, որը նրանց թույլ է տալիս տեսնել ամբողջ շրջապատը։ Ունեն լավ գիշերային տեսողություն։

Չափսերը[խմբագրել]

Նապաստակների չափսերը կարող են տատանվել ըստ տեսակի։ Հյուսիսամերիկյան ճագարները ունեն 25-29 սմ մարմնի երկարություն և կշռում են մոտ 300 գրամ, իսկ եվրապական նապաստակները ունեն 50-76 սմ մարմնի երկարություն և 25 կգ- 5 կգ մարմնի քաշ։

Մորթին ունի տարբեր երանգներ։ Սովորաբար կարճ է և կարող է հաստանալ և երկարել ձմռան ամիսներին կենդանուն ցրտից պաշտպանելու համար։

Սնունդը[խմբագրել]

Նապաստակի բոլոր տեսակները բուսակեր են և հիմնականում սնվում են կանաչ բույսերով, մրգերով և բանջարեղեններով, սերմերով և արմատներով։ Ինչպես կրծողները նապաստակները նույնպես ունեն չորս կտրիչներ և չունեն ժանիքներ։

Բազմացումը[խմբագրել]

Նապաստակները բազմանում են տարիկ մեկից երեք անգամ և սովորաբար ծնվում են 3-7 ձագեր։ Հղիությունը տևում է 30-50 օր։

Ճագարների և նապաստակների տարբերությունները[խմբագրել]

Ի տարբերություն ճագարների, նապաստակները չափսով ավելի մեծ են և քաշով ծանր։ Նապաստակների մորթին ավելի հաստ է և մազերը ավելի երկար են։ Ճագարների ձագերը ծնվում են անմազ, կույր, խուլ և առաջին 10-15 օրերի ընթացքում նոր կենդանին նմանվում է իր իրական տեսքին, իսկ նապաստակների ձագերը ծնվում են լայն բացված աչքերով և արդեն մի քանի րոպեների ընթացքում կարող են արագ վազել։ Նապաստակների ականջները ավելի լայն են և ավելի երկար։ Նրանք ապրում են բնության մեջ և վայրի են, իսկ ճագարները սովորել են մարդու ներկայությանը և գտնվում են նրա հսկողության տակ։

Տեսակները[խմբագրել]

Pentalagus ցեղ

• Ամամիի ճագար (Pentalagus furnessi)

Bunolagus ցեղ

• Բուշմենյան ճագար (Bunolagus monticularis)

Nesolagus ցեղ

• Սումատրական զոլավոր ճագար (Nesolagus netscheri)
• Աննամիտյան զոլավոր ճագար (Nesolagus timminsi)

Romerolagus ցեղ

• Անպոչ ճագար (Romerolagus diazi)

Brachylagus ցեղ

• Թզուկ ճագար (Brachylagus idahoensis)

Sylvilagus ցեղ

Tapeti ենթացեղ

• Ջրային ճագար (Sylvilagus aquaticus)
• Բրազիլական ճագար (Sylvilagus brasiliensis)
• Պանամայի ճագար (Sylvilagus dicei)
• Գերերոյի ճագար (Sylvilagus insonus)
• Ճահճային ճագար (Sylvilagus palustris)
• Վենեսուելական ճագար (Sylvilagus varynaensis)

Sylvilagus ենթացեղ

• Անապատային ճագար (Sylvilagus audubonii)
• Մանզանոյի ճագար (Sylvilagus cognatus)
• Մեքսիկական ճագար (Sylvilagus cunicularis)
• Արևելյան ճագար (Sylvilagus floridanus)
• Տրես Մարիայի ճագար (Sylvilagus graysoni)
• Սարային ճագար (Sylvilagus nuttallii)
• Ապպալաչյան ճագար (Sylvilagus obscurus)
• Ամրակազմ ճագար (Sylvilagus robustus)
• Նոր Անգլիական ճագար (Sylvilagus transitionalis)

Microlagus ենթացեղ

• Թփուտների ճագար (Sylvilagus bachmani)
• Սան Խոսեի ճագար (Sylvilagus mansuetus)